9. Manual of GAP Goats

10. Manual of GAP Poultries Lao

5. Forest Disease Surveyrທີສຳຫຼວດ-ປະເມີນ(3)

ກອງປະຊຸມຄະນະກຳມະການ ຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫຼີ–ແມ່ນໍ້າຂອງ, ຄັ້ງທີ 11 (KMFoCo)

ໃນວັນທີ 5 ຕຸລາ 2022​, ກົມປ່າໄມ້, ກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ຕາງໜ້າໃຫ້ ສປປ ລາວ ເປັນເຈົ້າພາບຈັດກອງປະຊຸມ ຄະນະກຳມະການຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫຼີ-ແມ່ນໍ້າຂອງ, ຄັ້ງທີ 11 ຂຶ້ນ ຢ່າງເປັນທາງການທີ່ຫ້ອງປະຊຸມໂຮງແຮມແກຣນຫຼວງພະບາງ, ເມືອງ ແລະ ແຂວງຫຼວງພະບາງ. ໂດຍການເປັນປະທານຮ່ວມເປີດກອງປະຊຸມຂອງ ທ່ານ ຊູຊາດ ໄຊຍະກຸມມານ ຫົວໜ້າກົມປ່າໄມ້, ທ່ານ ນາງ ຢູ ຊາງ ອານ ຮອງ​ຫົວໜ້າ​ພະ​     ແນ​ກຊັບພະຍາກອນ​ປ່າໄມ້​ສາກົນ, ກົມ​ປ່າ​ໄມ້ ສ.​ເກົາຫຼີ, ທ່ານ ດຣ ຄົງ ຢ໋ອງ ຮູ ຜູ້ອໍານວຍການສູນຮ່ວມມືປ່າໄມ້ ສ.ເກົາຫລີ-ແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະ ການເປັນປະທານຮ່ວມດຳເນີນກອງປະຊຸມຂອງ ທ່ານ ປອ ອຸປະກອນ ອາລຸນສະຫວັດ ຮອງຫົວໜ້າກົມປ່າ ໄມ້. ເຊິ່ງມີຄະນະຜູ້ແທນທີ່ມາຈາກປະເທດກຳປູເຈຍ, ສ.ເກົາຫຼີ, ລາວ, ມຽນມາ ແລະ ປະເທດຫວຽດນາມ ເຂົ້າຮ່ວທັງໝົດ 31 ທ່ານ, ຍິງ 6 ທ່ານ. Continue reading →

[English below]

ບັນ​ດາ​ປະ​ເທດ​ອາ​ຊີ​ປາ​ຊີ​ຟິກ​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ໃຫ້​ຫັນ​ປ່ຽນ​ລະ​ບົບອາຫານ​ກະ​ສິ​ກຳ​ໂດຍ​ໄວ ເນື່ອງຈາກ​ຄວາມ​ຫວັງ​ຈະ​ສູນ​ຫາຍ​ໄປ​ໃນ​ການ​ບັນ​ລຸ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ພັດ​ທະ​ນາ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ​ໃນ​ປີ 2030.

ອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (FAO) ຮຽກ​ຮ້ອງ​ໃຫ້​ສຸມ​ໃສ່​ການ​ຄຸ້ມຄອງສັງ​ຄົມ, ການ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​ແນວພັນພືດ ​ແລະ​ ຝຸ່ນ, ການ​ປັບ​ປຸງ​ການ​ຄ້າ ​ແລະ​ ກະ​ສິ​ກໍາ​ ທີ່​ທົນ​ທານ​ຕໍ່​ກັບ​ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ​ໃນ​ກອງ​ປະ​ຊຸມ​ອາ​ຊີ​-ປາ​ຊີ​ຟິກ.

ວັນທີ 05/10/2022, ທີ່ບາງກອກ  

​ໃນ​ກອງ​ປະຊຸມ​ທີ່​ຈັດ​ຂຶ້ນ​ໂດຍ​ອົງການ​ອາຫານ ​ແລະ ການ​ກະ​ເສດ​ແຫ່ງ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ (FAO) ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ຫັນປ່ຽນ​ລະບົບ​ກະສິກຳ​ໃນ​ອາຊີ-ປາຊີ​ຟິກ, ລັດຖະບານ, ພາກ​ເອກະ​ຊົນ ​ແລະ ພາກສ່ວນ​ກ່ຽວຂ້ອງ​ອື່ນໆ​ ໄດ້​ຮຽກຮ້ອງ​ໃຫ້​ເລັ່ງລັດ​ການ​ຫັນ ປ່ຽນ​ລະບົບ​ກະສິກຳ​ຂອງ​ຕົນ​ຢ່າງ​ຫຼວງ​ຫຼາຍ ຫຼື ​ສ່ຽງ​ຕໍ່​ການ​ຂາດ​ສານ​ອາຫານ ແລະ ການເຊື່ອມໂຊມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ ຢູ່ໃນພາກພື້ນທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກ.

ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງລາຄາອາຫານ, ໄພນໍ້າຖ້ວມ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ, ການຂາດແຄນນ້ໍາ, ໄພພິບັດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສະພາບອາກາດທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ, ພະຍາດລະບາດ ແລະ ຄວາມຂັດແຍ້ງ, ກໍາລັງເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມບໍ່ໝັ້ນຄົງທາງດ້ານອາຫານໃນພາກພື້ນ. ສິ່ງທ້າທາຍເຫຼົ່ານີ້ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ປະຊາຊົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ສຸດ, ລວມທັງຊາວກະສິກອນຂະໜາດນ້ອຍ ພົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ສໍາລັບການດໍາລົງຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າ ແລະ ຫຼາຍລ້ານຄົນທີ່ທຸກຍາກໃນເຂດຕົວເມືອງ.

ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ຮູບ​ແບບຂອງນ້ຳ​ຝົນ, ສິ່ງ​ສຳ​ຄັນ​ສຳ​ລັບ​ການ​ກະ​ສິ​ກຳ​ໃນ​ເຂດ​ມໍ​ລະ​ສຸມ, ຄວາມ​ຖີ່ ແລະ ໄລຍະເວ​ລາ​ການ​ລະ​ບາດ​ຂອງ​ສັດ​ຕູ​ພືດ ແລະ ພະ​ຍາດ​ໄດ້​ລວມ​ເຂົ້າ​ກັນ​ ເຮັດ​ໃຫ້​ຜົນ​ຜະ​ລິດ​ຕ່ຳ. ອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ 60 ເປີເຊັນ ແມ່ນປະສົບກັບການເສຍຊີວິດທົ່ວໂລກ ແລະ 40 ເປີເຊັນ ຂອງການສູນເສຍທາງດ້ານເສດຖະກິດ ເນື່ອງຈາກໄພອັນຕະລາຍ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຫຼາຍດ້ານ.

​ສະ​ຫຼຸບ​ແລ້ວ, ລະບົບ​ກະສິກຳ​ທີ່​ສັບສົນ​ຂອງ​ພາກ​ພື້ນ ​ແມ່ນ​ຢູ່​ພາຍ​ໃຕ້​ຄວາມ​ເຄັ່ງ​ຕຶງ​ອັນ​ໃຫຍ່​ຫຼວງ.

ພາກ​ພື້ນ​ອາຊີ-ປາຊີ​ຟິກ​ ເປັນ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ອອກ​ຈາກ​ປະຕູ​ສູ່​ພາຍ​ນອກ ​ຫຼັງ​ກອງ​ປະຊຸມ​ສຸດ​ຍອດ​ລະບົບ​ອາຫານ​ຂອງ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ.

ໃນປີ 2021 ທີ່ຜ່ານມາ, ຕົກຢູ່ໃນສະພາບການລະບາດໃຫຍ່ໃນທົ່ວໂລກ, ຜູ້ນຳລະດັບໂລກໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາ ວ່າຈະຫັນ ປ່ຽນລະບົບອາຫານທາງກະສິກຳຂອງພວກເຂົາ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ມີປະສິດທິພາບຫຼາຍຂຶ້ນ, ປົກຄຸມ, ທົນທານ ແລະ ຍືນຍົງ.

ທ່ານ QU Dongyu ຫົວໜ້າອົງການ FAO ໄດ້ກ່າວໃນຕອນຕົ້ນຂອງການປະຊຸມສຳມະນາດ້ານລະບົບອາຫານ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ເຊິ່ງຈັດຂຶ້ນເປັນຄັ້ງທຳອິດຂອງໂລກ ເປັນເວລາ 3 ວັນ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍເພື່ອປ່ຽນແປງລະບົບອາຫານທາງການກະສິກຳຢ່າໄວວາ ໃນພູມມີພາກອັນກວ້າງໃຫຍ່ນີ້ ຈຳເປັນຕ້ອງວາງເປົ້າໃສ່ທີ່ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ສົ່ງຜົນໃຫ້ຜົນຜະລິດດີຂຶ້ນ ໂພຊະນາການທີ່ດີຂຶ້ນ ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ດີຂຶ້ນ ແລະ ຊີວິດທີ່ດີຂຶ້ນ ສຳລັບທຸກຄົນ ເພື່ອໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າບໍ່ມີໃຜຖືກຖິ້ມໄວ້ທາງຫຼັງ.

FAO ໄດ້​ສ້າງ​ແຜນ​ທີ່​ 4 ​ຂົງ​ເຂດ​ບູ​ລິ​ມະ​ສິດ​ທີ່​ຕ້ອງ​ການ​ເລັ່ງ​ລັດ ເຊັ່ນ​:

1. ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອທັນທີແກ່ຜູ້ດ້ອຍໂອກາດ ໂດຍຜ່ານລະບົບການຄຸ້ມຄອງທາງສັງຄົມ ໂດຍສະເພາະໃນເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ;
2. ຊຸກຍູ້ການຜະລິດກະສິກຳ ໂດຍຮັບປະກັນວ່າຄອບຄົວຊາວກະສິກອນ ສາມາດເຂົ້າເຖິງແນວພັນ ແລະ ຝຸ່ນໄດ້ ໃນລາຄາທີ່ບໍ່ແພງ, ມີເງິນທຶນໝູນວຽນ, ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອທາງດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບຕະຫຼາດ;
3. ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ກຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ ແລະ ປັດໃຈການຜະລິດ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ເກີດການຢຸດສະງັກໃນການຜະລິດອາຫານ; ແລະ
4. ການລົງທຶນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ຜະລິດກະ​ສິກຳ​ທີ່ຍືນຍົງ ຕໍ່​ການປ່ຽນແປງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ, ​ເພື່ອ​ແກ້​ໄຂ ​ແລະ ຫັນ​ຜົນ​ກະທົບ​ຈາກ​ວິ​ກິດ​ການ​ດິນ​ຟ້າ​ອາກາດ.

ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ໄດ້ເຕືອນວ່າ: ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຫຼື SDG ຈະບໍ່ສາມາດບັນລຸໄດ້ ເວັ້ນເສຍແຕ່ວ່າ ມີເຈດຕະນາລວມ ເພື່ອເອົາຊະນະຄວາມອຶດຫິວ ເປັນບູລິມະສິດໃນພາກພື້ນພາຍຫຼັງພະຍາດລະບາດ.

ວິກິດການຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ລວມທັງຜົນກະທົບຂອງ COVID-19, ວິກິດການດິນຟ້າອາກາດ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ໄພນໍ້າຖ້ວມ, ຄວາມຂັດແຍ້ງ ແລະ ສົງຄາມ ໄດ້ສົ່ງຜົນຕໍ່ການສະໝອງເມັດພັນພືດ ແລະ ສິນຄ້າ ທີ່ຈໍາເປັນອື່ນໆຂອງໂລກ, ທ່ານ QU Dongyu ສັງເກດເຫັນວ່າ: ຜົນໄດ້ຮັບ ແມ່ນ “ເສດຖະກິດຕົກຕໍ່າ ແລະ ການສູນເສຍວຽກເຮັດງານທໍາ ທີ່ຝັກດັນໃຫ້ການຂາດສານອາຫານ ຈາກ 8% ເປັນເກືອບ 10% ໃນປີທໍາອິດຂອງການແຜ່ລະບາດ, ດ້ວຍຈໍານວນຜູ້ຂາດສານອາຫານທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນໃນປັດຈຸບັນ ແມ່ນ 150 ລ້ານຄົນ. ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງການເພີ່ມຂຶ້ນນີ້ ແມ່ນຢູ່ໃນອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ, ເຊິ່ງກວມເອົາເກືອບ 85 ລ້ານຄົນທີ່ອຶດຫິວ, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບໃນອາຟຣິກາ ແລະ ອາເມລິກາລາຕິນ“, ຜູ້ອໍານວຍການ FAO ກ່າວວ່າ: “ເພື່ອບັນລຸ SDGs ພວກເຮົາຕ້ອງການ ການຫັນປ່ຽນທີ່ສໍາຄັນ – ໜຶ່ງ: ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການຫັນປ່ຽນລະບົບກະສິກໍາຂອງພວກເຮົາ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ: ພວກເຂົາສາມາດຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ອະນາຄົດຂອງຜູ້ມີສ່ວນຮ່ວມ ແລະ ຜູ້ບໍລິໂພກທັງຫມົດ”.

ພາກ​ພື້ນ​ອາຊີ-ປາຊີ​ຟິກ ​ຖອຍ​ຫລັງແບບອັນຕະລາຍ ​ຕໍ່ SDGs

ອີງ​ຕາມ​ບົດ​ລາຍ​ງານ​ຄວາມ​ຄືບ​ໜ້າ ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ​ ຂອງ​ອາ​ຊີ ​ແລະ ​ປາ​ຊີ​ຟິກ​ ປີ 2022 ຂອງ​ອົງ​ການ​ສະ​ຫະ​ປະ​ຊາ​ຊາດ​ພາກ​ພື້ນ​ອາ​ຊີ ແລະ ​ປາ​ຊີ​ຟິກ ​ແມ່ນ​ບໍ່​ແນ່​ນອນ, ຮອດ​ປີ 2065 ເພື່ອ​ບັນ​ລຸ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ​ທັງ​ໝົດ 17 ເປົ້າ​ໝາຍ​ທີ່​ຊັກ​ຊ້າ​ໄປ 35 ປີ.

ການຫຍຸດສະງັກຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ, ຊີວິດ ແລະ ການດຳລົງຊີວິດທີ່ຜ່ານມາ ເຊິ່ງໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບ 5 Fs, ການຂາດອາຫານ, ອາຫານສັດ, ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ຝຸ່ນ ແລະ ການເງິນ ແລະ ການຄາດຄະເນວ່າ: ຜົນຜະລິດກະສິກຳໃນປີໜ້າ ເນື່ອງມາຈາກປັນຫາການຂາດແຄນຝຸ່ນ ຂອງບາງປະເທດໃນພາກພື້ນ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການຫຼຸດລົງເກີດຂຶ້ນກ່ອນ ບໍ່ວ່າຈະເປັນພະຍາດລະບາດ, ດ້ວຍການຕີພິມຂ່າວເຜີຍແຜ່ປະຈໍາປີຂອງ FAO ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ສະຖານະຄວາມໝັ້ນຄົງທາງດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ໂພຊະນາການ ເຕືອນວ່າ: ການສູ້ກັບໄພອຶດຫິວ ແລະ ການຂາດສານອາຫານ ກຳລັງເກີດຂໍ້ຜິດພາດໃນພາກພື້ນນີ້. ໃນປີ 2021 ປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 400 ລ້ານຄົນ ໃນພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກ ຂາດສານອາຫານ ສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ໃນພາກພື້ນອາຊີໃຕ້ ໂດຍ 40% ຂອງປະຊາກອນທີ່ຢູ່ອາໃສທັງໝົດ ບໍ່ສາມາດກິນອາຫານທີ່ມີປະໂຫຍດຕໍ່ຮ່າງກາຍ.

ໃນອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ, ເຖິງເວລາແລ້ວທີ່ຈະເລັ່ງການປ່ຽນແປງ ລະບົບອາຫານທາງການກະສິກຳ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ໃຜຢູ່ທາງຫຼັງ.

ຫຼາຍກວ່າ 80% ຂອງຊາວກະສິກອນຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ຄອບຄົວຊາວກະສິກອນຂອງໂລກ ອາໄສຢູ່ນອກພື້ນທີ່ໃນພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກນີ້ ແລະ ກອງປະຊຸມສຳມະນາ ໄດ້ຖືກບອກເຖິງຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງເຂົາເຈົ້າ ຕ້ອງໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຈາກມາດຕະການຕ່າງໆ ລວມທັງຕາໜ່າງຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ແລະໂຄງການຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່ ເພື່ອປັບປຸງໂອກາດໃນດ້ານການຈ້າງງານ. FAO ຮຽກຮ້ອງ​ໃຫ້​​ຜູ້​ມີ​ສ່ວນ​ຮ່ວມທຸກຝ່າຍ ​​ຫັນປ່ຽນ​ລະບົບ​ກະສິກຳ​ຂອງ​ພາກ​ພື້ນ, ​ໂດຍ​ກ່າວ​ວ່າ:  ລັດຖະບານ​ຕ້ອງ​ເປັນຜູ້ນຳ; ພາກເອກະຊົນຕ້ອງຂະຫຍາຍຖານລູກຄ້າໃຫ້ກວ້າງຂວາງ ເພື່ອແກ້ໄຂລາຄາທີ່ເໝາະສົມໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນຂະໜາດນ້ອຍ; ສັງຄົມ​​ຕ້ອງ​ເຮັດ​ວຽກ​ຢ່າງ​ຕັ້ງໜ້າ​ກັບ​ຜູ້​ວາງ​ນະ​ໂຍບາຍ ​ແລະ ພາກ​ເອກະ​ຊົນ; ສະຖາບັນການສຶກສາຕ້ອງເລັ່ງໃສ່ການຄົ້ນຄວ້າ, ໃນຂະນະທີ່ຄູ່ຮ່ວມມືດ້ານຊັບພະຍາກອນ ຕ້ອງເຮັດໃຫ້ການຫັນປ່ຽນນີ້ເປັນບູລິມະສິດສູງສຸດຂອງພວກເຂົາ, ໂດຍ FAO ໃຫ້ຄໍາໝັ້ນສັນຍາທີ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ສະມາຊິກ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມງານບັນລຸເປົ້າໝາຍເຫຼົ່ານີ້.

Continue reading →